Walczyli o polskość, nie mają nawet tablicy pamiątkowej

Niestety, tylko skromną uroczystością przed Młodzieżowym Domem Kultury Ratusz na Starym Mieście zostały upamiętnione wydarzenia z 1920 r.
Nie ma już budynku przy ul. Piastowskiej 15, który pamiętał spotkania polskich działaczy plebiscytowych. Dom Polski został rozebrany w ubiegłym roku. To właśnie na jego murach od 1961 r. znajdowała się tablica będąca hołdem dla odwagi Polaków, którzy stanęli po stronie swojej ojczyzny. Tablica została zdemontowana po 47 latach, do dzisiaj nie wmurowana została w nowym miejscu, bo – jak tłumaczy magistrat – nie ma jeszcze zgody wojewódzkiego konserwatora zabytków, by umieścić ją na historycznym staromiejskim ratuszu. Dlatego w tym roku kwiaty zostały złożone przed innymi tablicami, które upamiętniają działaczy organizacji społeczno-kombatanckiej Młody Las, znajdującymi się przed wejściem do Młodzieżowego Domu Kultury.
W uroczystości wzięli udział m. in. przedstawiciele środowisk kombatanckich, harcerskich oraz samorządowych.
89 rocznica plebiscytu, który, na mocy traktatu wersalskiego, odbył się w 1920 r. w powiatach: malborskim, sztumskim, kwidzyńskim i suskim, przypada 11 lipca. Jak opisują historycy, został przeprowadzony w ten sposób, że każdy uprawniony do głosowania miał się wypowiedzieć za Polską albo Prusami Wschodnimi. Ale, na skutek szykan i represji, wielu Polaków w ogóle nie wzięło udziału w głosowaniu lub głosowało za Prusami Wschodnimi. Na ogólną liczbę 7 889 uprawnionych do wyrażenia swej woli, za Polską odważyło się głosować 165 osób. Według innych niemieckich źródeł było ich 191.
Swe zwycięstwo Niemcy uczcili ustawieniem na placyku przed kościołem koło zamku dużego monumentu, na którym umieścili postać krzyżaka z ogromnym mieczem i napisem: “Ta ziemia pozostanie niemiecka, 11 lipca 1920”. Atmosfera stała się wybitnie antypolska. Wzmógł się terror. Polacy, którzy opowiedzieli się za Polską, byli więzieni, bici i wydalani z miasta.