Bezpłatne badania profilaktyczne w ramach programu "Teva - 360 stopni dla zdrowia".

PODSUMOWANIE 1. EDYCJI PROGRAMU „TEVA – 360 STOPNI DLA ZDROWIA”

 

Od października do grudnia 2007 roku trwała pierwsza edycja programu profilaktyczno-edukacyjnego „Teva- 360 stopni dla zdrowia”.  W ramach programu

w centrach handlowych 7 dużych miast przebadano bezpłatnie prawie 1400 osób. Wyniki akcji pokazują, że ponad 75% przebadanych w ramach akcji mężczyzn po 40 roku życia ma nadwagę, najzdrowsi są mieszkańcy Warszawy, zaś młodzi krakowianie najsłabiej troszczą się o swoje zdrowie[1].  Ogólnopolska akcja ma na celu zwrócenie uwagi społeczeństwa na profilaktykę chorób cywilizacyjnych.

Zakończyła się pierwsza edycja programu „Teva – 360 stopni dla zdrowia”. Akcja ma na celu propagowanie holistycznego podejścia do profilaktyki chorób cywilizacyjnych, gdzie „360 stopni dla zdrowia” oznacza kompleksowe, pełne, świadome podejście do dbałości

o własne zdrowie. Prowadzona jest profilaktyka chorób serca, cukrzycy, osteoporozy, schorzeń urologicznych (głównie raka prostaty) oraz Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (POChP). Wszystkie te schorzenia mają związek ze zmianami cywilizacyjnymi oraz trybem życia.   Pacjenci byli badani w centrach handlowych dużych miast oraz w przychodniach

w mniejszych miejscowościach. Badania w centrach handlowych były dostępne dla wszystkich chętnych, zaś do przychodni objętych programem pacjentów kierowali lekarze rodzinni.  Program będzie kontynuowany w 2008 r. Szczegółowych informacji o programie należy szukać w lokalnych mediach.

Program „Teva- 360 stopni dla zdrowia” rozpoczął  się w październiku 2007 r. Do końca roku w weekendy w centrach handlowych Warszawy, Wrocławia, Poznania, Gdańska, Łodzi, Krakowa i Katowic przebadano bezpłatnie prawie 1400 osób. Na badania zdecydowały się

w większości osoby po 40 roku życia (prawie 75% badanych), a wśród nich przeważnie kobiety (ponad 60%). Badano poziom cholesterolu, ciśnienie, wagę oraz wskaźnik BMI (stosunek wagi ciała do wzrostu).  Nad przebiegiem badań czuwały pielęgniarki i lekarze, którzy omawiali wyniki badań z pacjentami, zalecali dalsze leczenie oraz proponowali wprowadzenie zmian w dotychczasowym stylu życia, które pozwolą uniknąć groźnych schorzeń.

Z danych podsumowujących badania w centrach handlowych wynika, że ponad połowa

z przebadanych osób po czterdziestce ma nadwagę. Warto przy tym dodać, że taki wynik jest głównie zasługą mężczyzn – w każdym z siedmiu miast ponad 70% z nich miało podwyższone BMI.

Jeśli chodzi o wyniki badań poszczególnych miastach, to najgorzej wypadł Poznań. Najwięcej mieszkańców tego miasta ma nadwagę (64,2%) oraz podwyższony poziom cholesterolu (powyżej 190 mg%) – 62,3%. W pozostałych miastach liczba osób ze zbyt wysokim cholesterolem wahała się między 41,2% a 54%.

Bardziej optymistyczne dane dotyczą pacjentów mierzących sobie ciśnienie tętnicze. Tylko w dwóch miastach liczba osób z wartością ciśnienia powyżej 140/90 mmHg przekroczyła 30% (najwięcej w Katowicach – 56,4% i w Krakowie – 41,9%). Najlepsze wyniki uzyskała Warszawa, gdzie tylko u 11,2% osób stwierdzono podwyższone ciśnienie. Warszawa przodowała w rankingu zdrowotnym wśród miast objętych badaniem: we wszystkich kategoriach znalazła się w pierwszej trójce najlepszych wyników.

Wśród pacjentów poniżej 40 roku życia liczba osób z  nieprawidłowymi wynikami badań tylko w sporadycznych przypadkach przekroczyła 30%. Przy czym najwięcej problemów młodzi ludzie mieli z nadwagą: tylko w Poznaniu i Katowicach liczba osób z przekroczonym BMI była mniejsza niż 30%.

Podczas tego badania wystąpiła największa rozbieżność w wynikach z podziałem na płcie: w Gdańsku 12,5% kobiet i 72,7% mężczyzn miało problemy z nadwagą.

Pierwsza edycja programu „Teva – 360 stopni dla zdrowia” pokazała , że najmniej o swoje zdrowie troszczą się młodzi mieszkańcy Krakowa –mieli najgorsze wyniki w dwóch z trzech kategorii: zbyt wysokie ciśnienie (25,4%) oraz poziom cholesterolu (27,1%). W pozostałych miastach wyniki były zróżnicowane.

Program jest wspierany merytorycznie przez eksperta medycznego, profesora Andrzeja Fala – kierownika Katedry Zdrowia Publicznego Akademii Medycznej we Wrocławiu.

Patronat medialny nad Programem objął dziennik „Fakt”. Organizatorem Programu jest firma farmaceutyczna Teva Pharmaceuticals Polska.

Grupę Teva w Polsce tworzą Teva Pharmaceuticals Polska (zajmująca się promocją i marketingiem wszystkich leków z portfela grupy na polskim rynku) oraz Teva Kutno - producent leków o kilkudziesięcioletniej tradycji. Teva oferuje na polskim rynku leki kardiologiczne, diabetologiczne, urologiczne; leki stosowane w chorobach układu nerwowego i układu oddechowego; leki przeciwko osteoporozie, antybiotyki, preparaty specjalistyczne w lecznictwie szpitalnym oraz preparaty bez recepty, w tym preparaty wielowitaminowe oraz mono witaminy. Teva jest światowym liderem w produkcji i sprzedaży leków generycznych (odtwórczych). Założona w 1901 roku firma jest obecna w 50 krajach świata, w których zatrudnia ogółem ponad 26 tysięcy pracowników. Leki Tevy produkowane są w ponad 40 zakładach farmaceutycznych – w obu Amerykach i Europie.

Polacy a choroby cywilizacyjne

Polska niechlubnie przoduje w statystykach śmiertelności w Europie. Coraz większa liczba osób w naszym kraju cierpi na schorzenia układu krążenia, nowotwory, cukrzycę czy osteoporozę, należące do grupy tzw. chorób cywilizacyjnych.

Choroby cywilizacyjne to schorzenia związane z negatywnymi skutkami życia w warunkach wysoko rozwiniętej cywilizacji. Zaliczamy do nich: nadciśnienie tętnicze, chorobę niedokrwienną serca, udar mózgu, nowotwory, cukrzycę, osteoporozę, POChP (Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc) oraz choroby alergiczne. Największym zagrożeniem dla naszego życia i zdrowia są choroby układu krążenia. Stanowią one przyczynę śmierci co drugiej osoby w Polsce[1]. Z powodu nowotworów złośliwych umiera około 24,5% pacjentów. Blisko 2 miliony Polaków cierpi na cukrzycę, z czego połowa nie wie o chorobie i jej nie leczy. Na astmę chorują około 2 miliony dorosłych i ponad milion dzieci.

Czynniki sprzyjające rozwojowi chorób cywilizacyjnych

Czynniki sprzyjające rozwojowi chorób cywilizacyjnych są związane ze stylem życia, który narzucają wysoko rozwinięte społeczeństwa. Są to przede wszystkim: siedzący tryb życia oraz nieprawidłowa dieta (obfitująca w tłuszcze zwierzęce i cukry proste), palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, wysoki poziom stresu. Istotną rolę odgrywa również niestosowanie się pacjentów do zasad profilaktyki: niewykonywanie badań, nieakceptowanie konieczności eliminacji czynników ryzyka, ignorowanie wczesnych objawów chorób. Polskie społeczeństwo jest w dużej mierze narażone na czynniki sprzyjające chorobom cywilizacyjnym. Świadczą o tym dane z wielo ośrodkowego ogólnopolskiego badania stanu zdrowia ludności – WOBASZ, zrealizowanego w ramach programu Ministerstwa Zdrowia, Polkard 2003-2005. Na ich podstawie oszacowano, że 42% mężczyzn i 25% kobiet w Polsce pali papierosy; na nadwagę i otyłość (BMI /Body Mass Index/ >= 25) cierpi 61,6% panów i 50,3% pań w naszym kraju, a mała aktywność fizyczna charakteryzuje ponad 50% dorosłych Polaków[2].

Choroby układu krążenia

W Polsce na choroby układu krążenia umiera prawie dwa razy więcej osób niż w pozostałych krajach Unii Europejskiej. Co roku na zawał serca zapada ponad 100 tysięcy osób. Nadciśnienie tętnicze stało się najczęstszą chorobą dorosłej populacji – cierpi na nie 30% dorosłych Polaków. Najnowsze badania naukowe wskazują natomiast, że ponad 50% zgonów z powodu chorób układu krążenia można by uniknąć poprzez stosowanie działań profilaktycznych obejmujących:

·         Regularne pomiary ciśnienia krwi (co najmniej raz w roku, bez względu na wiek).

·         Regularne badania stężenia cholesterolu we krwi (mężczyźni powyżej 35 roku życia, kobiety powyżej 45 roku życia).

·         Stosowanie odpowiedniej diety – przeciwdziałającej otyłości.

·         Zwiększenie aktywności fizycznej – sport poprawia wydajność organizmu.

·         Zaprzestanie palenia papierosów – palenie to jeden z głównych czynników ryzyka chorób układu krążenia.

·         Ograniczenie picia alkoholu oraz spożycia soli, prowadzące m.in. do podniesienia ciśnienia tętniczego krwi.

·         Unikanie stresu – długotrwały stres osłabia układ odpornościowy, przyspiesza rozwój choroby niedokrwiennej serca.

 

Cukrzyca

Modelowym przykładem wpływu stylu życia na rozwój cukrzycy są Indianie Pima żyjący w Arizonie. Na początku ubiegłego stulecia Indianie Pima toczyli walkę o przetrwanie, żyjąc w prymitywnych warunkach oraz skromnie się odżywiając.. Na początku XXI wieku zanotowano w tej populacji ok. 60% wzrost zachorowań na cukrzycę typu 2 związany z przyjęciem stylu życia rozwiniętej cywilizacji2. Badania dowodzą, że zmieniając swój tryb życia, można zmniejszyć ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2

o ponad połowę. Co zatem należy zrobić, aby uniknąć tego schorzenia?

Do podstawowych zasad należą:

·         Profilaktyczne sprawdzanie stężenie cukru we krwi (każda osoba po 45 roku życia raz na trzy lata).

·         Zapobieganie nadwadze i otyłości – najskuteczniejszy sposób profilaktyki cukrzycy. Pozbywając się tylko 5% zbędnych kilogramów, można zmniejszyć ryzyko tej choroby o 80%, a nawet całkowicie je wyeliminować.

·         Ograniczenie się do jednej porcji mięsa raz na 2–3 dni i zmniejszenie spożycia tłuszczu do 42g dziennie.

·         Zmiana diety na taką, w której połowę produktów zbożowych (chleb, makaron, ryż) stanowiłyby produkty pełnoziarniste – bogate w błonnik, który pomaga utrzymać poziom cukru w ryzach.

·         Ograniczenie spożycia słodyczy i słodkich płynów.

·         Zwiększenie aktywności fizycznej, ponieważ wysiłek fizyczny zapobiega magazynowaniu tkanki tłuszczowej oraz poprawia reakcję organizmu na insulinę, dzięki temu obniżając stężenie cukru we krwi.

Osteoporoza

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zalicza osteoporozę do głównych chorób cywilizacyjnych. Wśród przyczyn zgonów zajmuje ona trzecie miejsce - po chorobach układu krążenia i nowotworach. Częstość występowania osteoporozy wzrasta z wiekiem, szczególnie wśród kobiet. W związku z wydłużaniem się długości życia i wzrostem odsetka ludzi starych w populacji, problem osteoporozy będzie ciągle narastał.

Z danych epidemiologicznych wynika, że w Polsce ponad 25% populacji po 50 roku życia zagrożona jest złamaniami osteoporotycznymi. Obliczono, że w świecie liczba złamań tylko kości udowej, wynosząca obecnie 1,6 mln, w roku 2025 osiągnie wielkość prawie 4 mln, a w roku 2050 ponad 6 mln.  Aby skutecznie przeciwdziałać wystąpieniu choroby należy stosować takie działania profilaktyczne jak:

·         Regularne badania gęstości kości udowej lub kręgosłupa (kobiety powyżej 45 roku życia).

·         Zrezygnowanie z palenia tytoniu oraz ograniczenie spożycia alkoholu i kawy.

·         Aktywność fizyczna – wskazany jest aerobik, ale nie np. długodystansowe biegi, bo te sprzyjają osteoporozie.

·         Dostarczenie organizmowi należytej ilości wapnia – dzienne zapotrzebowanie na wapń w okresie klimakterium i u osób starszych wynosi około 1500 mg.

POChP

POChP to choroba płuc, która niesie ze sobą ryzyko śmierci. W Polsce jest około 2 milionów chorych na POChP, z czego jedynie od 200 do 300 tysięcy ma chorobę rozpoznaną. Ponad półtora miliona ludzi ze względu na początkowe stadium, nie zgłasza się do lekarza i nie wie lub ignoruje fakt, że jest chora. Na całym świecie na POChP i jej powikłania umiera rocznie prawie 3 miliony chorych, a w Polsce 15 tysięcy. Chorobą są zagrożeni głównie palacze, osoby narażone na bierne palenie oraz pracujące w dużym zadymieniu lub zapyleniu. Najważniejszym działaniem profilaktycznym w obszarze POChP jest zaprzestanie palenia. Rekomendowane jest również poddawanie się badaniu spirometrycznemu osób z grup ryzyka w celu wczesnego wykrycia choroby.

Choroby nowotworowe

Wiele z postaci nowotworów jest możliwych do zdiagnozowania w bardzo wczesnym stadium nawet wtedy, kiedy nie mamy jeszcze do czynienia z chorobą nowotworową, a jedynie ze zmianami przedrakowymi. Pacjenci powinni utrzymać stan tzw. podwyższonej czujności onkologicznej. Aby uchronić się przed zachorowaniem na chorobę nowotworową regularnie powinniśmy poddawać się również następującym badaniom:

·         Badanie palpacyjne prostaty (mężczyźni po 50 roku życia lub po 40, gdy rak prostaty występował w rodzinie).

·         Cytologia (wszystkie kobiety w ciągu 3 lat od rozpoczęcia życia płciowego, lecz nie później niż po 21 roku życia).

·         Mammografia (kobiety po 50 roku życia).

·         Badanie obecności krwi w kale (po 45 roku życia).

POLACY A PROFILAKTYKA CHORÓB CYWILIZACYJNYCH. WYNIKI BADANIA OPINII PRZEPROWADZONEGO W RAMACH PROGRAMU

„TEVA – 360 STOPNI DLA ZDROWIA”.

Z badań PBS DGA[1], przeprowadzonych dla programu „Teva – 360 stopni dla zdrowia” wynika, że ponad połowa Polaków (53,4%) uważa, że jest zdrowa i nie widzi potrzeby wykonywania badań profilaktycznych, pozostali są zbyt zapracowani (16%), nie stać ich na badania (11,5%) lub nie wiedzą, gdzie i kiedy je wykonać (6,9%). Taka postawa jest jednym z powodów, dla których 30% środków przekazywanych przez NFZ na profilaktykę zdrowia, wraca do kasy funduszu, a Polska przoduje w statystykach śmiertelności z powodu chorób cywilizacyjnych.

 

W ramach profilaktyki zdrowotnej, każdego roku prowadzone są w Polsce programy, których celem jest zapobieganie chorobom lub wykrywanie ich we wczesnym stadium zaawansowania, kiedy skuteczność leczenia jest największa. Narodowy Fundusz zdrowia przeznaczył w 2007 r. ponad 225 mln zł na 10 programów profilaktycznych. Z przekazanych środków 30% nie zostało wykorzystanych. Jedną z głównych przyczyn takiego stanu rzeczy jest stosunek Polaków do  profilaktyki. 

 

Według badań PBS DGA, przeprowadzonych w na przełomie marca i kwietnia 2007 r. dla programu „Teva – 360 stopni dla zdrowia”, Polacy stronią od badań profilaktycznych. Aż 53,4 % respondentów uważa, że jest zdrowa, a prawie 25 % nie ma czasu na profilaktykę, albo nie wie, jakie badania powinna wykonać i gdzie może to zrobić. Dla 11,5% ankietowanych profilaktyka jest zbyt kosztowna.

 

53,4% respondentów nie wykonuje badań profilaktycznych bo uważa, że jest zdrowa.