czwartek, 28 marca 2024 20:38
Reklama
Reklama

Popadał w ruinę, zachwycił artystów

W Muzeum Zamkowym od 29 maja do 31 sierpnia można oglądać nową wystawę czasową „W przededniu wielkiej odbudowy. Zamek malborski na kartach berlińskiego albumu Johanna Friedricha Fricka z przełomu XVIII i XIX wieku. Opowiada ona o działaniach pruskiej administracji po rozbiorach Rzeczypospolitej, o podróży berlińskich architektów do miasteczka nad Nogatem i albumie graficznym, który odmienił losy malborskiej warowni.
Popadał w ruinę, zachwycił artystów

Autor: fot. Tomasz Sułkowski

Po pierwszym rozbiorze Rzeczypospolitej zamek malborski znalazł się w granicach Królestwa Prus i został decyzją Fryderyka II Wielkiego przebudowany w latach siedemdziesiątych na koszary wojskowe, w których stacjonował regiment piechoty dowodzony przez hrabiego Wilhelma Döringa von Krockow. Dokonano wówczas wielu zmian w układzie wewnętrznym Zamku Wysokiego, dzieląc dawne gotyckie wnętrza drewnianymi konstrukcjami na małe salki dla żołnierzy. Od strony zewnętrznej jego elewacje rozczłonkowywały, na kilku kondygnacjach, prostokątne otwory okienne. W części dziedzińcowej zabudowano w barokowym stylu krużganki a w przyziemiu skrzydła południowego wybito przejazd bramny, wiodący przez most nad suchą fosą do miasta. Na Zamku Średnim, w skrzydłe wschodnim i północnym powstały mieszkania dla kadry oficerskiej oraz urzędy wojskowe. Wielki Refektarz zaadaptowano do ćwiczeń z musztry konnej. W zespole dawnej kuchni usytuowano stajnię i remizę generalską. W latach osiemdziesiątych XVIII wieku dokonano wielu zmian w Pałacu Wielkich Mistrzów, przekształcając część pomieszczeń głównego piętra w tkalnię. Usunięto także na zewnątrz tej budowli fragmenty narożnych wieżyczek i krenelaż. Wokół zamku rozebrano część murów obronnych.

Latem 1794 roku Friedrich Gilly, jeden z najwybitniejszych architektów młodej generacji berlińskich klasycystów, towarzysząc w podróży służbowej swojemu ojcu Davidowi, której celem było opracowanie projektów przebudowy malborskiej warowni na magazyn zbożowy, stworzył cykl widoków pokrzyżackiego zamku. Prace te ukazywały jego obraz w różnych kadrach, zarówno zdjętych bezpośrednio z natury, jak i na poły wyimaginowanych, z oddali i w zbliżeniu. Ożywiał je sztafaż figuralny – drobne postaci Krzyżaków w zbrojach płytowych oraz postaci współczesnych zapatrzonych w gasnący blask dawnej architektury.

Nastrojowe kompozycje Friedricha Gilly‘ego, podziwiane przez wielu znawców sztuki na wystawie w Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie, pobudziły ówczesne elity do dyskusji nad losem zaniedbanego monumentu ze wschodnich krańców nowej prowincji. Stały się także źródłem inspiracji dla Johanna Friedricha Fricka do wydania na przełomie XVIII i XIX wieku w Berlinie albumu graficznego Schloss Marienburg in Preussen. Nach seinen vorzüglichsten äussern und innern Ansichten dargestellt. Dzieło to składa się z dziewiętnastu plansz, na których znajdują się widoki zamku malborskiego, jego plany, rzuty i przekroje poszczególnych kondygnacji oraz przerysy inwentaryzacyjne detali architektonicznych z Zamku Wysokiego i Średniego. Na ostatniej zaś widnieje malowniczy pejzaż z widokiem średniowiecznego kanału wodnego, zw. Młynówką, w okolicach wsi Jurkowice oraz jego przekroje i rzuty.

Berliński album ukazuje po raz pierwszy – w tak szerokim spektrum – obraz zaniedbanej i popadającej w ruinę średniowiecznej budowli krzyżackiej. Jest nieocenionym źródłem ikonograficznym dla badaczy historii architektury i konserwatorów, którzy od XIX wieku niestrudzenie pracują nad przywróceniem malborskiemu zamkowi dawnej świetności, a jego znaczenie wydaje się być w dziejach warowni nie do przecenienia.


fot. Tomasz Sułkowski

fot. Tomasz Sułkowski

fot. Tomasz Sułkowski

fot. Tomasz Sułkowski

fot. Tomasz Sułkowski

fot. Tomasz Sułkowski

fot. Tomasz Sułkowski

fot. Tomasz Sułkowski

Zdjęcia ze zbiorów Muzeum Zamkowego w Malborku

Zdjęcia ze zbiorów Muzeum Zamkowego w Malborku

Zdjęcia ze zbiorów Muzeum Zamkowego w Malborku

Zdjęcia ze zbiorów Muzeum Zamkowego w Malborku


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Komentarze
zachmurzenie duże

Temperatura: 10°CMiasto: Malbork

Ciśnienie: 995 hPa
Wiatr: 12 km/h

Reklama
test